Wandel mee met digitale stadsgids Rob

De stadswandeling kost slechts € 2,50 en bij aankoop krijg je een link die je kan openen op je telefoon of tablet. Rob, vrijwillig stads- en torengids, kwam in beeld. De route begint bij de Stadspomp. “De pomp is de voorganger van het mobieltje,” legt Rob op mijn telefoon uit. “Vroeger liep je naar de pomp als je ergens informatie over wilde hebben.”

We zijn niet direct heel handig met het navigeren naar de volgende coördinaat. Zelf doe ik regelmatig ‘geocache’ waarbij je ook naar coördinaten wandelt en misschien komt daar de verwarring vandaan. Want de eerste coördinaten liggen allemaal op en rond het plein en af en toe moet je weer teruglopen naar een plek waar je al geweest bent. Mijn tip is dan ook om er niet te veel bij na te denken en gewoon naar de aangegeven plek te lopen. Dan komt alles goed.

De informatie is interessant, zeker als je toerist ben of nog niet veel over Oldenzaal weet. Zo vertelt Rob dat de stad is ontstaan op het kruispunt van een reeks belangrijke wegen van het Rijnland naar Friesland en van Utrecht naar Duitsland. Verder komt de economie aan de orde. De opbouw van de economie van de vorige eeuw had grote gevolgen voor het aanzicht van de stad. En de stoommachines pasten niet door de Bisschopspoort waardoor deze afgebroken moest worden.

Om bij de Plechelmusbasiliek te komen, loop je letterlijk over lijken. Rond de kerk ligt een kerkhof met zo’n 30.000 graven die nooit geruimd zijn. Er is alleen een laagje zand over gegooid. Rob vertelt dat er in 1492 een enorme stadsbrand is geweest. Alles is netjes opgebouwd, maar het stadsarchief was reddeloos verloren. “Daarom gebruik ik vaak het woordje ‘misschien’, want veel dingen weten we daardoor niet zeker.”

Na een rondje over het Plechelmusplein komen we weer bij de Stadspomp. Dit is een natuurgetrouwe kopie. De originele pomp werd in het begin van de twintigste eeuw afgebroken na de aanleg van het waterleidingnet. We lopen een stukje door en komen bij een beeldje van de Stadsprins dat aan de stad geschonken werd tijdens het 44-jarig bestaan van het carnaval in Oldenzaal. In de jaren ’50 van de vorige eeuw hoorden Oldenzalers van het carnaval in Duitsland. Een groep Oldenzalers besloot in 1954 om ook carnaval te gaan vieren; de Kadolstermennekes werden opgericht.

En wist je dat op de hoek van de Gasthuisstraat het Heilige Geestgasthuis stond dat een onderkomen bood aan reizigers en passanten en later ook aan armen en zieken? Aan het einde van de Steenstraat komen we langs de moderne ruïne die is gemaakt door kunstenaar Sjef Sales. Hij deed dat om ons te herinneren aan de Steenpoort die hier jaren in gestaan en in 1837 werd afgebroken wegens bouwvalligheid.

Dan moeten we voor het eerst een stukje wandelen om bij het volgende punt te komen. Rob vertelt dat vanaf 1948 de verzorging van zieken uitgevoerd werd door de zusters Franciscanessen. Eerst in hun klooster, daarna in een ziekenhuis aan de Zuidwal met tien bedden. Dat werd al snel te klein, dus in het buurt van het station werd het nieuwe ziekenhuis ‘Heil der Kranken’ gebouwd.

We lopen verder naar het kanon ‘Op den Koem’, dat in 2022 in bruikleen werd gegeven door Hellevoetsluis. Wist je dat we in de 80-jarige oorlog maar liefst zeven keer belegerd werden door zowel Spaanse als Staatse troepen? Dat maakt ons de meest belegerde stad van Nederland. Onderweg wijst Rob ons op de levensbomen boven twee deuren in de Deurningerstraat.

En dan gaan we de mist in… Bij punt 14 kunnen we het voormalig pand van de firma Zwartz niet vinden. Pas als we de eerste zin van de tekst lezen en een rondje lopen, zien we het ineens; een uniek overblijfsel uit het textielverleden.

Bij de Driehoek wijst Rob ons erop dat bij de ontgraving restanten van het voormalig Agnesklooster zijn gevonden met bijgebouwen, kapel en kerkhof. Hoewel dit overdekte winkelcentrum ooit de prijs heeft gewonnen van mooiste overdekte winkelcentrum van Nederland, vind ik het toch erg jammer dat er zo weinig oude gebouwen bewaard zijn gebleven.

We lopen langs de Marktsteen. Rob laat weten dat de westzijde van de Groote Markt door een brand een modernere bebouwing heeft dan de overige zijden. De Noordzijde is het meest authentiek. Zo vind je in de Waaghstraat de spieker aan de achterzijde van het pand waar eerder Las Carretas was. Dit vinden we een superleuke verrassing, want als je er niet op gewezen wordt, zie je het niet. Het dateert uit 1630/1640 en was bestemd voor het koren.

Via de Bisschopspoort wandelen we naar het Sintimonument. Alle huizen zijn hier afgebroken. In het wegdek zie je nog de contouren van de plek waar het huis van de familie Weiss ooit stond. Zij werden op transport gezet naar Westerbork en overleden allemaal in Auswitsch. Het prachtige Sintibankje vertelt hun verhaal.

We arriveren bij het Palthehuis en het Koetshuis, waar tegenwoordig het Hanze Huis is gevestigd; onderdeel van Museum Oldenzaal. Uiteraard wordt er aandacht besteed aan het Michgoriushuis en aan het J.W. Racerhuis waarvan de bewoner een vooraanstaand patriot was die zich tegen de Twentse drostendiensten keerde.

Via de Hofkerk, die gebouwd werd met subsidie van Lodewijk Napoleon, komen we in de Herdenkingstuin. Op het oorlogsmonument zie je een soort stripverhaal dat de verschrikkingen tijdens de Tweede Wereldoorlog uitbeeldt. Het werd gemaakt door Jan Schoenaker. In deze stiltetuin kunnen alle Oldenzaalse burgers worden herdacht die tijdens oorlogshandelingen en naoorlogse vredesmissies zijn overleden.

Het Oude Raedthuys mag uiteraard ook niet ontbreken. Dit is één van de oudste panden in de binnenstad. In de 15de eeuw wordt het pand al genoemd. Achterin bevond zich de best beveiligde gevangenis van Twente waar de zwaarste criminelen werden ondergebracht. Dan zijn we bijna aan het einde gekomen van de wandeling. We lopen nog langs het beeld van de stadsbeiaardiers Toon en Karel Borghuis en eindigen in de Grootestraat bij de Tourist Info. Dit was vroeger de hoofdverkeersader van de stad. Daarom moest de straat op een gegeven moment verbreed worden en puien verplaatst. Veel prachtige gevels werden om de reden afgebroken.

Conclusie: ondanks onze verwarde start vinden Leontien en ik deze Digitale Stadswandeling zeker een aanrader. Ik zou hem zelf alleen niet zo snel met kinderen lopen. We hebben slechts een tipje van de informatiesluier opgelicht. Rob heeft echt nog veel meer leuke en interessante wetenswaardigheden te vertellen!

De wandeling is voor slechts € 2,50 te koop bij de Tourist Info of online in de webshop (www.uitinoldenzaal.nl). Op maandag t/m zaterdag tussen 9.00 en 17.00 uur ontvang je de link binnen 30 minuten. Buiten openingstijden ontvang je de link de volgende dag.

 

Wendy Eerland