'Vincent van Gogh' betreft het interessante boek van auteur Wim Visscher (1948), dat een diepgaande blik werpt op het leven en werk van een van de meest iconische schilders uit de kunstgeschiedenis. Het boek neemt lezers mee op een reis door het leven van Vincent van Gogh in zijn Drentse periode.
Onlangs was ik bij Wim Visscher, de geschiedvorser uit Nieuw-Amsterdam, op bezoek. Zijn ouderlijke woning is een ware bibliotheek. Boeken, knipsels, kranten – allerhande documentatie ligt her en der verspreid. Ogenschijnlijk een chaos, maar Visscher weet naadloos alles te vinden. Tijdens ons gesprek vertelt hij uitgebreid over zijn werk en zijn leven. Hij spreekt met aanstekelijke bevlogenheid over zijn jaren als advocaat in Enschede, waar hij omging met grote Twentse magistraten en een eigen kantoor hield.
In zijn woning hangen in een lange gang, als opvulling van kale wanden, nogal wat ingelijste (familie)portretten. Eén ervan betreft een nogal streng uitkijkend heerschap met stropdas, jas en grijsblauwe vilthoed. Daaromtrent meldt Visscher:
“Een portret die je zo te zien als kind liever zou ontwijken. Eénmaal hiermee vertrouwd, heb ik het lange tijd aangezien voor een of andere oude oom. Op zich zelfs niets bijzonders – het dragen van een hoed was nu eenmaal mode, en mijn ooms droegen die toch ook. Ik kon mij m'n eigen vader eigenlijk niet eens zonder hoed op voorstellen. Meer in de jaren van onderscheid gekomen, werd mij duidelijk gemaakt dat het hier helemaal geen familie betrof, maar het 'gewoon' om een (reproductie van) een zelfportret uit ca. 1888 van de kunstenaar Vincent van Gogh ging. De herkomst ervan is me overigens nooit duidelijk geworden. Wel werd me verteld dat Vincent van Gogh vroeger contact had gehad met mijn familie, vandaar.”
Jarenlang heeft Visscher intensief onderzoek gedaan naar het leven en werk van Vincent van Gogh. Zijn benadering kenmerkt zich door een combinatie van historische nauwkeurigheid en een diep begrip van Van Goghs artistieke én emotionele drijfveren. Vanuit zijn achtergrond als rechtshistoricus en advocaat-belastingkundige – én als een van de eerste leden van de werkgroep 'geschiedenis' van de overheidsfinanciën – was Visscher al vroeg gewend om bronnen kritisch te analyseren en verbanden bloot te leggen. Over dit vakgebied publiceerde hij regelmatig in diverse vaktijdschriften.
Na zijn actieve loopbaan verschoof zijn aandacht naar de veen(koloniale) geschiedenis van Noord- en Noordoost-Nederland, met een bijzondere focus op de veenkolonie Nieuw-Amsterdam – Veenoord en omliggende gebieden. In deze context verschenen vele publicaties van zijn hand, waaronder ook tal van krantenartikelen over Vincent van Gogh en diens verblijf in deze regio. Een belangrijk resultaat van dit onderzoek was de identificatie van een nieuwe Van Gogh-locatie: schaftende arbeiders achter een turfhoop.
Het verschijnen van dit boek vormt dan ook een logisch vervolg op Visschers jarenlange, gedegen naspeuringen. Zijn werk biedt niet alleen nieuwe historische inzichten, maar draagt ook wezenlijk bij aan ons begrip van Van Goghs tijd in Drenthe – een periode die lange tijd onderbelicht bleef in de kunstgeschiedenis.
'Vincent van Gogh' door Wim Visscher is een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in het leven en werk van Vincent van Gogh. Met zijn grondige research, diepgaande analyses en prachtige illustraties biedt het boek een nieuwe en verfrissende kijk op een van de meest invloedrijke kunstenaars aller tijden gedurende zijn Drentse periode. Visschers deskundige en boeiende schrijfstijl maakt dit boek tot een waardevol werk voor de kunstgeschiedenis.
Martin Paus
