Oud-leerlingen aan het woord in het jubileumboek over het Carmel en de Bouworde

Elke dag op de fiets van Tubbergen naar Oldenzaal: ‘We deden het gewoon’

Ze kwamen vanaf 1923 de eerste 30 jaar uit heel Twente: de leerlingen van het Carmellyceum in Oldenzaal. Net voor niets stond daar ook nog het woord ‘Twents’ voor. Want het Carmel, dat in september het 100-jarig bestaan viert, was de eerste middelbare school. Dus kwamen ze ook uit Almelo, Enschede en Hengelo. Later kregen deze plaatsen hun eigen middelbare scholen. Maar desondanks bleef het ‘voedingsgebied’ van het Carmel groot. Vanuit Denekamp, Losser, Tubbergen tot zelfs vanuit Albergen toe fietsten de leerlingen dag in, dag uit naar Oldenzaal.

TUBBERGEN

Harry Morshuis afkomstig uit Albergen weet daar alles van. Hij ging niet alleen in Oldenzaal naar de middelbare school maar keerde later ook terug als leraar. Harry Morshuis komt uitgebreid aan het woord in het jubileumboek dat in september wordt gepresenteerd. Ook al waren er in andere plaatsen ook middelbare scholen gevestigd, de ‘gewone’ leerlingen bleven nog uit alle hoeken van Twente komen, als bijvoorbeeld een 6gym uit 1959 met slechts 5 leerlingen uit Oldenzaal. ,,Dat kwam”, weet Harry Morshuis, ,,omdat het Carmellyceum nog een gevestigd naam had bij de ouders. Zij kozen liever voor de zekerheid van een serieuze opleiding. Vak waren ze zelf ook leerling geweest.”

Hij komt dan met een negatief voorbeeld uit 1953: ,,De dochter van een gewone boer uit een kleine plaats wilde net als haar vriendin, nicht van de toenmalige rector, naar het Carmellyceum. Het hoofd van de lagere school kwam persoonlijk naar de boerderij om te vragen waar zij de moed/het lef vandaan haalden voor zo’n stap. Het antwoord van de moeder was meer dan duidelijk: Oons Annie geet!!” 

Op de fiets

Harry Morshuis fietste elke dag twee keer 25 kilometer heen en terug van Albergen naar Oldenzaal, en dat zes dagen per week. ,,Dat deden we gewoon, daar werd niet over gesproken. Als er wat te doen was, fietsten we twee keer per dag heen en weer.” In de schooltijd waren er uitsluitend leraren; vrouwen waren taboe in het middelbaar onderwijs. Dat veranderde in 1965 met de komst van Anselien Holtkamp en Julia Grijpma in het mannenbastion. De school veranderde verder en sloot aan bij de tijdsgeest. Met de invoering van de Mammoetwet explodeerde het aantal leerlingen. De van huis uit klassieke school ging echt open voor leerlingen uit alle milieus. Er veranderde meer; de paters verdwenen langzaam maar zeker uit het Carmel. Pater Benneker was de laatse Karmeliet als rector en Jan van Wijngaarden was begin jaren 90 de laatste pater die het Carmel verliet.

Met pater Van Wijngaarden wordt een karmeliet genoemd die veel heeft betekend voor ‘Tubbergen’. Niet alleen was hij voor vele leerlingen uit Tubbergen en omgeving de godsdienstleraar op het Carmel maar hij was in de laatste jaren 70 ook invaller-priester/pastor in de Pancratiusbasiliek. Hij deed daarmee niet alleen goed pastoraal werk maar schreef ook geschiedenis. Pater Van Wijngaarden preekte namelijk graag. Op de preekstoel was hij helemaal in zijn element. Maar er kwamen klachten van kerkgangers over zijn te lange preken. Prompt zette hij een wekker op de preekstoel, stelde hem in op een kwartier en als de wekker ging, stopte hij met preken; of hij klaar was of niet. Dat zorgde voor grote hilariteit en publiciteit in de krant. Het was pater Jan van Wijngaarden ten voeten uit.

Pater Van Wijngaarden

Pater Van Wijngaarden slaagde er begin jaren 70 ook in om veel Carmelleerlingen uit Tubbergen enthousiast te maken voor de Bouworde-kampen; eerst in het Italiaanse Massa Maritima en vervolgens in Oostenrijk, in Wimpassing an der Leitha. Enkele namen van de Bouworde-gezellen uit Tubbergen: Gerard Borggreve, Jozef Mittendorf, Peter Kooiker, Harry Buyvoets, Peter van Bergen, Erik Hulshof en de gebroeders Alfons en Eric oude Vrielink. Ze hadden er een prachtige tijd met pater Jan van Wijngaarden bij de verbouwing van en kindertehuis in Wimpassing. 

,,We hadden”, vertellen de Tubbergenaren in het jubileumboek, ,,daar de tijd van ons nog jonge leven. Natuurlijk moest er worden gewerkt maar er bleef genoeg tijd over voor andere leuke dingen. We leerden Oostenrijkse meisjes kennen, gingen een weekeinde naar de wereldstad Wenen en een weekeinde met de tandradban naar de eeuwige sneeuw van Puchberg am Schneeberg. En pater Van Wijngaarden gaf ons – met zijn wat mysterieuze glimlach – in alles het goede voorbeeld.”

Bouworde

In Wimpassing ontstonden vriendschappen voor het leven. Menige Tubbergenaar hield er een goede band aan over met pater Van Wijngaarden. ,,We zullen het Bouworde-kamp in Wimpassing an der Leitha nooit vergeten. Pater Van Wijngaarden was de Bouworde in hoogst eigen persoon. We zijn er mede door gevormd, hebben ervan geleerd. Alleen daarom al zouden we anderen dit ook zo gunnen.”

Op 14 mei 2005 overleed pater Van Wijngaarden onverwacht in zijn huis aan de Monnikstraat in Oldenzaal, 74 jaar oud. Maar hij leeft voort in de vele goede herinneringen aan de laatste der Karmelieten van het Carmel; die blijken nog altijd springlevend. 

Boek bij voorintekening te koop

Het jubileumboek van het Carmel telt in totaal 264 pagina’s en krijgt daardoor een gewicht van liefst 1,6 kilo. De prijs van het boek is 9,95 euro. Voor een dergelijk naslagwerk is dat bepaald geen onoverkomelijk bedrag. Dat dit mogelijk is, is te danken aan de bijdrage van een aantal sponsors en instanties. Het boek is een productie van uitgever Heinink Media uit Denekamp en is bij voorintekening te koop bij Boekhandel Broekhuis via: www.boekhandelbroekhuis.nl/carmel100jaar 

Het boek kan ook besteld worden via www.carmelreünie.nl/carmel100jaar

De officiële presentatie van het boek is op vrijdag 22 september en tijdens de reünie op zaterdag 23 september. Opgave voor de reünie is ook mogelijk via www.carmelreüne.nl