Columns
Der Judenretter und Versöhner aus Enschede
BOEKENNIEUWS: Pastor Leendert Overduin
Het boek 'Der Judenretter und Versöhner aus Enschede', gepubliceerd door uitgeverij Lit in Münster, vertelt het indrukwekkende levensverhaal van Leendert Overduin, een moedige predikant uit Enschede die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog verzette tegen de nazi-bezetting. Het werk is geschreven door Arnold Bekkenkamp, emeritus-predikant te Enschede (tevens auteur van de bijdrage over Het Miskoorn, die vermeld staat in m'n publicatie 'De Hattinks en Tubbergen' uit 2002). Deze Duitstalige uitgave, vertaald door Willi Feld, is bewerkstelligd door Herbert F. Zwartz en Karl-Wilhelm Dahm.
Leendert Overduin was een man van diepgeworteld geloof, voor wie zijn christelijke waarden meer waren dan een overtuiging – ze vormden de leidraad voor zijn handelen. Toen Nederland werd bezet door de nazi's, besloot Overduin zich niet te laten ontmoedigen door de heersende terreur. Als actief lid van het verzet speelde hij niet alleen zijn rol als predikant, maar was hij ook van cruciaal belang in het redden van Joden en andere vervolgde groepen. Hij regelde onderduikadressen, verstrekte valse papieren en bood schuilplaatsen aan, vaak met gevaar voor eigen leven.
Zijn werk in het verzet was levensgevaarlijk. De nazi's jaagden actief op verzetsleden en hun helpers, en de gevolgen van verzet waren vaak dodelijk. Toch bleef Overduin vastberaden, gedreven door zijn geloof in de menselijke waardigheid en de verantwoordelijkheid om onrecht te bestrijden. Zijn huis werd een toevluchtsoord voor velen – een veilige plek waar ze konden schuilen voordat ze verder konden vluchten.
Een van de meest opvallende eigenschappen van Overduin was zijn vermogen om samenwerking te bevorderen tussen verschillende verzetsgroepen, de kerk en andere hulporganisaties. Zijn diplomatieke vaardigheden en vastberadenheid waren essentieel voor het opzetten van een netwerk dat zoveel mogelijk mensen kon redden. Hij was niet alleen een redder, maar ook een verzoener die werkte aan het herstellen van het vertrouwen tussen verschillende bevolkingsgroepen.
Het boek legt tevens de ethische dilemma’s bloot waarmee Overduin werd geconfronteerd. In oorlogstijd waren de juiste keuzes vaak complex en risicovol. Toch bleef hij trouw aan zijn overtuigingen, zelfs wanneer dit zijn eigen leven op het spel zette. Hij geloofde dat het behoud van menselijke waardigheid net zo belangrijk was als het redden van mensenlevens.
Na de bevrijding van Nederland werd Overduin geprezen om zijn moedige daden tijdens de oorlog en zijn inzet voor de wederopbouw van de gemeenschap. In de naoorlogse periode pleitte hij voor verzoening en het herstellen van het vertrouwen tussen de verschillende bevolkingsgroepen die door de oorlog waren verdeeld. Zijn boodschap was een van hoop en genezing, waarin hij het belang van het herstellen van menselijke relaties benadrukte.
Leendert Overduin wordt vandaag de dag herinnerd als een symbool van moed, medemenselijkheid en ethisch handelen. 'Der Judenretter und Versöhner aus Enschede' benadrukt niet alleen zijn leven en werk, maar ook de waarde van vasthouden aan je principes, zelfs in de donkerste tijden. Zijn leven laat zien hoe één persoon, gedreven door diepe overtuigingen, het verschil kan maken in het leven van velen.
Martin Paus
