Columns
Onder dezelfde kroonluchters
BOEKENNIEUWS: Paleis Huis ten Bosch
Soms is een zaal meer dan een ruimte. Soms ademt een plek iets uit dat verder reikt dan decor, architectuur of zelfs geschiedenis. De Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch is zo’n plek. Daar, onder barokke schilderingen die verhalen uit de Gouden Eeuw verbeelden, vond onlangs iets uitzonderlijks plaats: het diner van de NAVO-leiders.
Op 24 juni jl. kwamen daar tweeëndertig regeringsleiders bijeen, op een moment waarop de wereld wankelt. Aan de oostgrens van Europa woedt oorlog. In het Midden-Oosten laaien conflicten op. De internationale orde piept, kraakt – en zoekt houvast. Juist dan kwamen wereldleiders samen in een zaal die staat voor continuïteit en symboliek.
Het contrast kon haast niet groter zijn. Buiten: dranghekken, drones, demonstranten. Binnen: een imposante ruimte, gevuld met woorden die de koers van de komende decennia kunnen bepalen. Wat daar gebeurde, ging verder dan ceremonie. Het was voorbereiding op besluiten met grote impact. De dag erna werd het concreet: alle NAVO-lidstaten besloten hun defensie-uitgaven te verhogen naar vijf procent van het bruto binnenlands product. Een historisch besluit – genomen onder het oog van onze koning, koningin Máxima, en in de schaduw van de geschiedenis.
Die zaal ken ik. In 2023 zat ik er zelf. Niet tijdens een top, maar bij een lunch ter ere van tien jaar koningschap van Willem-Alexander. Honderd Nederlanders waren uitgenodigd omdat iemand vond dat wij “een tien verdienden”. Die middag ging het niet over geopolitiek of veiligheid, maar over verbinding en waardering. In dat kader mocht ik mijn publicatie De Tubbergsche politiequaestie overhandigen aan Z.K.H. Koning Willem-Alexander – een persoonlijk moment in een ruimte die geschiedenis ademt.
Ook deze NAVO-top riep bij mij een ander verhaal op. Ik had graag de Amerikaanse president mijn publicatie over Gerrit Jan Kollen willen overhandigen – de boerenzoon uit Notter die in 1851 naar Amerika emigreerde, zich opwerkte en bevriend raakte met president Woodrow Wilson. Een verhaal over bruggenbouwers – tussen werelden, mensen en tijden.
Voorafgaand aan de top had ik hierover contact met Pete Hoekstra, ambassadeur en vertrouweling van president Trump. Ik legde hem mijn idee voor. Maar de werkelijkheid bleek weerbarstig. “Security was very, very tight”, schreef hij me op 22 juni. “With the events of last night, I see no possible way for you to personally present the book to the President.” De wereld stond opnieuw onder spanning – na Amerikaanse luchtaanvallen op Iraanse doelen. Mijn kans vervloog. Begrijpelijk. Maar toch jammer. Pete besloot zijn bericht met: "Wish I could help you”.
Toch mag de NAVO-top in Den Haag als geslaagd worden beschouwd. In de Oranjezaal – waar ik als Tubbergenaar ooit zat onder de kroonluchters van verbondenheid – bogen nu wereldleiders zich over de toekomst. In diezelfde ruimte, onder datzelfde licht, werd opnieuw geschiedenis geschreven.
Martin Paus
