Een brug tussen Rusland, Nederland en Tubbergen

BOEKENNIEUWS - Jhr. dr. Igor Wladimiroff

Onze kennismaking vond een paar jaar geleden plaats tijdens een lezing, waar we met elkaar in gesprek raakten. Enkele weken later overhandigde hij me een van zijn boeken, en sindsdien mocht ik ook zijn andere werken in ontvangst nemen. Het zijn geschriften die getuigen van grote eruditie, diepgeworteld in zowel persoonlijke als academische fascinatie voor de historische betrekkingen tussen Nederland en Rusland.

Wladimiroff werd geboren in 1943 en stamt uit een Russisch adellijk geslacht. Zijn familie moest na de Russische Revolutie van 1917 het vaderland verlaten en vond uiteindelijk een nieuw thuis in Nederland. In 1978 werd hij, samen met zijn broers, ingelijfd in de Nederlandse adel. Deze bijzondere achtergrond – tussen twee culturen, tussen aristocratie en academie – vormt de grondtoon van zijn levenswerk.

Als historicus richt Wladimiroff zich vooral op de vaak vergeten, maar rijke kruisverbanden tussen Rusland en de Republiek der Nederlanden. Zijn proefschrift, De kaart van een verzwegen vriendschap (2008), onderzoekt de samenwerking tussen de Amsterdamse burgemeester en cartograaf Nicolaes Witsen en de Rus van Nederlandse afkomst Andrej Winius in de 17e eeuw – een partnerschap dat leidde tot vernieuwende weergaven van het Russische Rijk op westerse kaarten. In De kaart van Rusland door Nederlanders getekend (1989) gaat hij in op de invloed van Nederlandse cartografen op de beeldvorming van Rusland in de 17e en 18e eeuw.

Ook in zijn andere werken, zoals Hollandse Datsja’s (2019), komt die thematiek tot uiting. Hierin beschrijft hij hoe de welvaart uit de handel met Rusland leidde tot het ontstaan van statige buitenplaatsen rond Amsterdam – tastbare symbolen van culturele uitwisseling. En met zijn meest recente boek, Royal Asscher (2024), verlegt hij zijn aandacht naar de geschiedenis van het gelijknamige diamantbedrijf, bekend om de wereldberoemde Asscher-slijpvorm. Daarin beschrijft hij hoe vakmanschap en veerkracht het Amsterdamse familiebedrijf door oorlogen en wereldfaam heen hebben gedragen.

Wladimiroff’s werken ademen rust, precisie en een diep gevoel voor historische betekenis. Zijn fascinatie voor het oude Rusland uit zich ook in de verzameling van ansichtkaarten van vóór 1917, waarvan hij de mooiste selecteerde voor de uitgave Groeten uit het oude Rusland – een ontroerend eerbetoon aan een wereld die voorgoed verdwenen is, maar dankzij zijn pen tot leven komt.

Igor is niet de enige uit zijn familie met intellectuele en maatschappelijke impact. Zijn jongere broer, de recent overleden prof. jhr. mr. Michaïl "Mischa" Wladimiroff (1945–2025), was een van Nederlands meest vooraanstaande strafpleiters en internationaal gerespecteerd rechtsgeleerde. Hij verwierf internationale bekendheid door zijn betrokkenheid bij het Joegoslaviëtribunaal. Hij verdedigde de Bosnische Serviër Duško Tadić, de eerste persoon die werd veroordeeld voor oorlogsmisdaden tijdens de Bosnische Oorlog (1992–1995). Later fungeerde hij als amicus curiae (vriend van het hof) in de zaak tegen Slobodan Milošević, waarbij hij toezag op een eerlijk proces. Zijn naam leeft voort in het juridische vakgebied. Zijn oudere broer Juriy Wybe, internationaal vooraanstaand hoogleraar verloskunde en klinische genetica, is gepensioneerd en woont in Londen.

Toch is het Igor die in stilte de lange lijnen van de geschiedenis volgt – vanuit de studeerkamer in Oud-Zuid tot het Twentse landschap van Tubbergen. Hier, tussen bomen en beekdalen, vindt hij de rust en ruimte om te denken, te schrijven en af en toe te spreken. Hij is een bruggenbouwer tussen tijden en talen, en misschien wel tussen werelden. Een aristocraat.

Martin Paus